Kuzey Kıbrıs eğitim sistemi içerisinde 2017-2018 akademik yılında ilkokul, ortaokul ve lise seviyesinde 50.813 öğrenci yer almıştır. Bu öğrencilerin 40.433’ü devlet okullarında, 10.380’i ise özel okullarda eğitim görmüştür. Bu sayılar içinde bulunduğumuz eğitim yılında daha da artmıştır. 40 binden fazla öğrencinin eğitim aldığı devlet okullarına hükümet tarafından tek bir kuruş bütçe verilmemektedir. Genel bütçede eğitime ayrılan pay yüzde 12.62 olmasına rağmen, bu bütçe içerisinde eğitimin niteliğinin artırılması ve okulların geliştirilmesi adına ayrılan oran yüzde 2 civarındadır. Bütçe içerisinde en fazla paya sahip olan kalem ‘personel giderleri’ olarak görülmekte ancak bu miktarın önemli bir miktarı siyasi bir mevki olan ‘müşavir maaşlarına’ ve bürokratlara gitmektedir.
Okullarımızın eğitim öğretim faaliyetlerini programlayabilmek, gezi-gözlem ve sportif faaliyetlere katılabilmek, her çocuğun eşit yararlanacağı materyali sağlayabilmek, teknolojik imkanları kullanabilmek, sanat etkinliklerine malzeme sağlamak, bedava internet, temizlik ve okulöncesi sınıflarının öğretmen yardımcısı gibi temel giderlerini karşılayabilmek için okul bütçesine ihtiyaçları vardır.
Geçtiğimiz yıllarda yaptığımız araştırmalar bize okulların yüz elli bin TL ve sekiz bin TL arasında yıllık giderleri (öğrenci nüfusu, öğretmen sayısı ve okulun alanına göre) olduğunu göstermektedir. Yıllardır okullara bütçe ayırmayan hükümetler ve Eğitim Bakanlığı, okulların ekonomik giderlerinin karşılanabilmesi konusunda sorumluluktan kaçmış, okul yöneticileri ve okul aile birliklerini “bağış” toplamaya itmiştir. Eğitimi yönetenler okulların ihtiyaçlarını karşılamadığı gibi, okulların bu eksiklikler için malzeme veya ücret talebine karşı okul yöneticileri ve öğretmenleri ailelere karşı hedef göstermektedir.
Okullara bütçe ayrılarak, tüm paydaşların (yönetici, öğretmen, veli, uzman, öğrenci, yerel idare) bütçe yapma sürecine katılımını sağlayarak, okul merkezli bütçe anlayışının hayata geçirilmesi gerekmektedir. Sendikamız okullara bütçe ayrılması konusunda sorumluluk alıp yasa taslağı çalışması yapmasına rağmen bugüne kadar gelmiş geçmiş hiçbir Eğitim Bakanı bu yasayı hayata geçirmemiştir.
Yıllardır süregelen bu sistemsizlikten habersizmiş gibi okulların ailelerden istediği katkıya yönelik ‘bir utançtır’ açıklaması yapan Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Kudret Özersay ve ‘okul idareleri para talebinde bulunmamalı’ diyen Eğitim Bakanı Cemal Özyiğit’e kendilerinin muhalefette değil hükümette olduklarını hatırlatırız.
Bu bağlamda dörtlü koalisyon hükümetine bu konuda duydukları rahatsızlığın samimiyetini göstermek adına okullara bütçe ayrılması için yaptığımız yasa taslağını bir an önce yasallaştırmaları ve önümüzdeki aylarda oluşturulacak 2019 yılı genel bütçesi içerisinde ‘okullara bütçe’ kalemi ayırmaları çağrısını yaparız.
Süleyman Gelener
KTÖS Eğitim Sekreteri Yrd.